Lokma bilindiği üzere bir Türk tatlısıdır. Arapçaya dayanıyor lokma kelimesinin aslı ve ilk lokma tarifinin tarihte yine Arap kültüründen çıktığı bilinmektedir. Ancak bugün bazı rivayetler, lokmanın tarihinin daha eskilere 9. yüzyıla kadar uzandığı hakkında bilgi vermektedir. Bir yudum anlamına gelen bu tatlının hikayesinde yine işin içinde Türkler vardır.
Lokma un, yaş maya tuz ve şeker karışımından yumuşak bir hamurun kıvama getirilmesi ve bu hamurun yağda kızartılıp şerbetle servis edilmesinden meydana geliyor.
Ülkemizde farklı yörelerde farklı şekillerde yapılış tarzları var, bu tamamı ile damak zevki ile alakalı bir durum, kimi yörelerde servis edilişi de farklılık göstermektedir. Örneğin Ödemiş tarafında İzmir lokma tatlısı oldukça büyük ve şerbetsiz sunulmaktadır. Gene Manisa taraflarında pişi şeklinde dağıtımı yapılmaktadır.
Osmanlı Mutfağında Lokmanın Yeri
Lokma tatlısının halk arasında birçok ismi bulunmaktadır. Bunların başında Osmanlı Saray Mutfağında yer alan bir tatlı olduğu için Saray tatlısı gelmektedir. Hükümdarlar savaştan döndüğünde yahut sevinçli bir haber aldıklarında lokma tatlısı döktürürlermiş. Halkla birlikte olmak sevinci ve neşeyi paylaşmanın bir belirtisi olarak bu tatlının dağıtımı yapılırmış.
Osmanlı zamanında da halk arasında kendilerinin yapıp konu komşuya dağıttığı lokma oldukça sık görülen bir durumdur. İnsanların bu paylaşma ve dayanışma geleneği bugünlere kadar olduğu gibi gelmesi oldukça güzel bir durumdur. Özellikle yaşadığımız şu günlerde dayanışma ve paylaşmaya her zamankinden daha fazla ihtiyaç vardır.
Osmanlıdan Günümüze Lokma
Bu İzmir’de bir gelenek haline gelmiş ve bugün İzmir lokması olarak anılmaya başlanmıştır. İzmir lokmacı firmaları da bu bağlamda işin ehilleri olan ustalar oldukları gerçeğini atlamamak lazım. İzmir’de lokma tatlısının bir diğer ismi de Ballı Lokma Tatlısıdır. Hatta bir ara bayağı popüler bir şarkıda sözlerinin geçtiğini hatırlayanlarınız olmuştur. Ballı lokma tatlısı… Aman hadi hayırlısı…
Uzun lafın kısası İzmir lokması gerek tarihi ile gerekse tadı ile bugün dünya mutfağında en çok tüketilen tatlılar arasında yer almaktadır. İzmir lokmacıları belki de tatlı tüketiminin bu kadar yoğun olduğu bir yerde, tadı bir üst seviyeye çıkarmak adına lokma tatlısını gelecek nesillere aktaracaklar.
Günümüzde Lokma Dağıtımı
Günümüzde lokma dağıtımı mobil araçlar üzerinde el değmeden son sistem makinelerle yapılıp dağıtılmaktadır. Eskiden el birliği ile yapılan lokma günümüzde lokma firmaları tarafından yapılmaktadır. Lokma firmalarının mobil araçları devreye sokması ile birlikte bu iş artık çok kolay ve ucuz bir şekilde yapılır olmuştur.
Mobil araçların lokma sektörüne uyarlanması bir yanı ile de kötü sonuçlar doğurmuştur. Çünkü bu işin kolaylaştığını düşünen bazı kişiler hiçbir şey bilmedikleri halde ben lokmacıyım demeye başlamışlardır. Oysa lokmacılık hiç te kolay bir iş değildir. Hamur işlerinde uzun yıllarınızı vermiş iseniz bir nebze etkili olabilir.
Geçmişten Geleceğe Lokma Dağıtımı
Osmanlıdan günümüze ulaşan bu mirası gelecek kuşaklar da taşımamız lazımdır. Bunu gerek halk gerekse de lokma firmaları hep birlikte yapacağız. Lokma dağıtmak isteyen vatandaşların üzerine düşen görev lokmacı seçiminde biraz daha hassas olmalarıdır. Her önüne gelene lokma işi vermemelidirler.
Lokmacıların üzerine düşen görev ise daha fazladır. Bir kere işlerini iyi yapmak yetmez. Her geçen gün daha iyi nasıl yaparım diye araştırma ve geliştirme yapmaları gerekir. Bir diğer dikkat edilmesi gereken husus ta lokma firmalarının işlerini dürüst bir şekilde yapmaları gerekmektedir. Ne yazık ki birçok lokma firmasından bu konuda şikayetçi olan insanlar bulunmaktadır.
Lokma firmalarının belli bir İzmir lokma fiyatı bulunmamaktadır. Serbest piyasa koşulları gereği herkes kendi fiyatını belirlemektedir. Fakat bazı firmaların bu konuda da vatandaşı yanılttıklarını duymaktayız.